Öt?n il dövl?t ba?ç?s?n?n s?r?ncam? ?sas?nda ayr?-ayr? rayonlarda modul tipli sut?mizl?yici qur?ular?n qura?d?r?lmas? üçün Prezidentin Ehtiyat Fondundan 1 milyon manatdan çox v?sait ayr?l?b. K?nd m?nt?q?l?rind? sut?mizl?yici qur?ular?n qurulmas? Ekologiya v? T?bii S?rv?tl?r Nazirliyin? tap??r?l?b.

Nazirliyin sayt?nda m?lumat verilir ki, 2007-2010-cu ill?rd? 18 rayonun 156 k?ndind? modul tipli sut?mizl?yici qur?ular qura?d?r?l?b v? bu k?ndl?rd? ya?ayan 300 mind?n art?q ?hali içm?li su il? t?min edilib.

Nazirlik bildirir ki, sut?mizl?yici qur?ular?n gücün? gör? adamba??na gün ?rzind? 20-30 litr içm?li su dü?ür. Su ?haliy? supaylay?c? ??b?k? vasit?sil? çatd?r?l?r: “K?ndd? tikilmi? supaylay?c? m?nt?q?l?rin bir-birind?n m?saf?si 150-300 metr t??kil edir. Bu o dem?kdir ki, k?ndd? ya?ayan ?hali ?n uza?? 150 metr m?saf? q?t etm?kl? içm?li su götür? bilir”.

M?lumatda daha sonra qeyd olunur ki, su hövz?sind?n götürül?n xam suyun bulan?ql???n?n azald?lmas? üçün ?lav? olaraq 66 k?ndd? 40-90 kubmetr h?cmind? xam su hovuzlar? da in?a edilib.

Bu sualla müst?qil ekspertl?r? v? “Az?rsu” r?smil?rin? müraci?t etdik.

Ekologiya v? T?bii S?rv?tl?r Nazirliyinin idar?sind? olan sut?mizl?yici qur?ularla ba?l? ara?d?rma aparm?? jurnalist Elxan Salahov bildirir ki, 2009-cu ild? Salyan, Sabirabad v? Kürd?mir rayonlar?nda apard??? ara?d?rma zaman? nazirliyin Kür-Araz q?ra?? k?ndl?rd? qura?d?rd??? sut?mizl?yici qur?ular?n da??ld???n?, böyük ?ks?riyy?tinin i?l?m?diyini mü?ahid? edib: “Bu qur?ular?n qura?d?r?ld??? k?ndl?rd? paylama ??b?k?si yaln?z bir neç? yerd? qura?d?r?lan bulaqlardan ibar?t idi. Amma h?min bulaqlar da da??l?b getmi?di. H?tta bulaqlar?n üz?rind?ki kranlar, su borular? s?radan ç?xm??d?. Yerli sakinl?r, icra nümay?nd?liyi, b?l?diyy? s?drl?ri il? söhb?td?n m?lum oldu ki, nazirliyin dövl?t büdc?si hesab?na tikdiyi bu qurgular c?mi bir neç? ay i?l?yib”.

Elxan Salahovun dediyin? gör?, ara?d?rma zaman? m?lum olub ki, ?sas problem idar?çilikl? ba?l? imi?: “Çünki nazirlik o qur?ular? tik?nd?n sonra onun idar?çiliyini b?l?diyy?l?r? h?val? etmi?di. B?l?diyy? is? qur?unu i?l?tm?yi, günün mü?yy?n saatlar?nda motoru i?? sal?b t?mizl?nmi? kanal suyunu bulaqlara vurma?? k?nd sakinl?rind?n birin? tap??rm??d?. Raz?la?maya ?sas?n, h?min i?çinin maa??n? da b?l?diyy? öd?m?li idi. Ancaq bunun üçün b?l?diyy?y? pul ayr?lmad???ndan i?çiy? ?m?khaqq? öd?nilmirdi. Buna gör? d? qur?unu i?l?d?n operator qur?uya n?zar?t etm?kd?n, onu i?l?tm?kd?n imtina etmi?di. Bel?likl?, qur?u bax?ms?z, n?zar?tsiz qald???ndan da??l?b-tökülmü?dü. Y?ni bu qur?ular?n idar?çiliyi b?l?diyy?l?r? verils? d?, ?m?k haqq? m?s?l?si t?nziml?nm?mi?di”.

Jurnalist ?lav? edir ki, bu qur?ular i?l?s? bel?, ?halinin t?mizl?nmi? suya ?lçatanl?q s?viyy?si çox a?a?? olub: “Çünki bulaqlar c?mi bir neç? yerd? qoyulmu?du. El? ail?l?r vard? ki, bulaqlardan suyu götürm?k üçün 300-500 metr m?saf? q?t edirdi. Y?ni onlar?n evl?ri h?min bulaqlardan 300-500 metr v? daha art?q m?saf?l?rd? yerl??irdi”.

Elxan Salahov deyir ki, onun bu ara?d?rmas? mü?yy?n dair?l?rd? hay-küy yaratsa da, n?tic?d? problemin h?lli üçün bir s?ra add?mlar at?l?b.

Ekologiya v? T?bii S?rv?tl?r Nazirliyi sut?mizl?yici qur?ular?n istismar? il? ba?l? qald?r?lan probleml?ri bölü?ür v? bildirir ki, qur?ular?n istismar? Nazirl?r Kabinetinin q?rar? il? Ekologiya v? T?bii S?rv?tl?r Nazirliyin? tap??r?l?b. Bundan sonra is? qur?ulara n?zar?t ed?c?k idar? yarad?l?b. Nazirlikd?n veril?n aç?qlamaya gör?, sut?mizl?yici qur?ular münt?z?m olaraq s?rf materiallar? (d?yi?diril?n filtrl?r, dezinfeksiyaedici, yuyucu v? çökdürücü madd?l?r v? s.) il? t?chiz olunur, s?radan ç?xm?? hiss?l?r d?yi?dirilir, boru x?tl?rind? yaranan nasazl?qlar, qur?ular?n istismar?nda yaranan dig?r probleml?r operativ olaraq aradan qald?r?l?r, onlar?n istismar?nda i?çil?r? metodik v? texniki yard?m göst?rilir.

?halinin içm?li su t?minat?n?n yax??la?d?r?lmas? il? ba?l? layih? h?yata keçir?n ?qtisadi T???bbüsl?r? Yard?m ?ctimai Birliyinin eksperti Samir ?liyevin sözl?rin? gör?, h?r k?ndd? sut?mizl?yici qur?u tikm?kd?ns? su anbar?n?n tikilm?si daha s?m?r?li olard?. Ekspert fikrini bel? ?sasland?r?r: “C?nubi Qafqazda ?n az su ehtiyat? Az?rbaycandad?r. Yeralt? sular? n?z?r? almasaq, iki ?sas m?nb? Kür-Araz çay?d?r. Hökum?t sut?mizl?yici qur?u tikm?si üçün ba?lad??? i? t?qdir?layiqdir, amma çay?n keçdiyi rayonlarda su anbarlar? tikils?ydi, n?inki k?ndl?ri, h?tta rayonu da içm?li su il? t?min ed? bil?rdi. Bu su anbarlar?n?n tikilm?si daha ucuz ba?a g?lir, h?m d? texnologiyas? imkan verir ki, ?hali uzun müdd?t keyfiyy?tli içm?li su il? t?min olunsun”.

Samir ?liyev deyir ki, sut?mizl?yici qur?ular? h?r k?ndd? tikm?k laz?md?r v? n?z?r? al?nsa ki, hans?sa texniki nasazl?q yaransa, dem?li, yerli sakinl?r nasazl?q aradan qald?r?lanad?k susuz qalacaqlar, daha do?rusu, keyfiyy?tsiz su ümidin? qalacaqlar: “Sut?mizl?yici qur?ular bir qayda olaraq çaya yax?n yerd? tikilir, amma su anbarlar? k?narda tikil? bil?r. Sad?c?, çaydan götürül?n su anbara x?tl?rl? g?tirilir. ?n ?sas? odur ki, su anbar? vasit?sil? daha çox ?razini içm?li su il? t?min edilir”.

“Az?rsu” S?hmdar C?miyy?tinin r?smisi Anar C?bray?ll? is? hesab edir ki, sut?mizl?yici qur?ular?n qura?d?r?lmas? effektlidir. Onun sözl?rin? gör?, b?zi yerl?rd? su anbarlar? tikilib, amma su m?nb?l?ri olan yerl?rd? ?lav? su anbarlar?n?n tikilm?sin? ehtiyac yoxdur: “El? bu çaylar?n özü anbar? ?v?z edir, daha ?lav? anbar tikm?y? n? ehtiyac var?!”

Anar C?bray?ll? deyir ki, sut?mizl?yici qur?ular ?sas?n Kür-Araz boyu k?ndl?rdir v? bu ?razil?rd? su anbar? tikilm?si üçün ?razi yoxdur: “Kür özü böyük su vadisidir, burda yer yoxdur ax?. Bir d? 1000-2000 sakini olan k?nd üçün anbar tikilm?sin? ehtiyac yoxdur, çaydan götürül?n su ehtiyac? öd?yir”.

Anar C?bray?ll? istisna etmir ki, ya???lar, da?q?nlar zaman? sut?mizl?yici qur?ular?n m?hsuldarl??? a?a?? dü?sün: “Da?q?nlar olanda suda lil art?r, sut?mizl?yici qur?ular?n m?hsuldarl??? a?a?? dü?ür. M?s?l?n, bu zaman Bak?ya g?l?n su azal?r, amma hesab etmir?m ki, bu, çox ciddi probleml?r yarad?r”.

Anar C?bray?ll?n?n sözl?rin? gör?, yax?n ill?rd? ba?lan??c?n? Kürd?n götür?c?k k?m?r vasit?sil? 140-dan çox k?ndi içm?li su il? t?min ed?c?kl?r v? bu layih?y? art?q ba?lan?b.