İqtisadi Təşəbbüslərə Yardım İctimai Birliyi (İTYİB) noyabrın 23-də Bərdə rayonunda “Dövlət büdcəsindən bələdiyyələrə məqsədli maliyyə yardımlarının ayrılması: real vəziyyət və imkanlar” mövzusunda dəyirmi masa keçirib. Tədbirin keçirilməsində məqsəd layihə çərçivəsində ərazisində içməli su şəbəkəsi qurulmuş bələdiyyələrin məqsədli maliyyə yardımı almaq imkanları araşdırmaq və mövcud problemləri müzakirə etmək olub.

Görüşdə ümumilikdə 10 tərəfdaş bələdiyyənin 20-yə yaxın nümayəndəsi iştirak edib. Dəyirmi masada Bərdə, Tərtər və Agcabədi rayonlarını əhatə edən bələdiyyələrin sədrləri, bələdiyyə nəzdində yaradılmış su müəssisələrinin rəhbərləri və mühasibləri təmsil olunurdular.

Aran HRİİB-nin layihə koordinatoru Rasim Zeynalov tədbiri açaraq diqqəti layihə fəaliyyətinə yönəltdi. R.Zeynalov təmsil etdiyi qurumun layihə çərçivəsində gördüyü işlər və qarşıya çıxan çətinliklər barədə danışıb. O, qeyd edib ki, artıq 10 bələdiyyədə su müəssisələri yaradılıb, su xətlərinin çəkilişi başa çatdırılıb. R.Zeynalov ayrı-ayrı kəndlərdə əhali ilə keçirdikləri görüşlər və onların nəticələri barədə məlumat verib.

İTYİB-in eksperti Samir Əliyev çıxışında diqqəti su müəssisələrinin maliyyə mənbələrinə yönəldib. Onun sözlərinə görə, qanunvericilikdə bələdiyyələrə dövlət büdcəsindən məqsədli və məqsədsiz maliyyə yardımlarının verilməsi nəzərdə tutulsa da, təcrübədə ancaq məqsədli maliyyə yardımı olan dotasiyalardan istifadə edilir. Bu günə qədər heç bir bələdiyyə məqsədli maliyyə yardımı almağa müvəffəq olmayıb. Maliyyə Nazirliyi bunun səbəbini bələdiyyələrin müraciət etməməsi ilə əsaslandırır. Bələdiyyələr isə bu sahədə məlumatın azlığı və məqsədli maliyyə yardımı mexanizmi barədə az məlumatlı oldularını bildirir. Müstəqil qurumların apardıqları araşdırmaların nəticəsi göstərir ki, qanunvericilikdə belə yardımlar olsa da, onların əldə edilməsi mexanizmləri yoxdur. Nəticədə bələdiyyələr müraciət edə bilmirlər.

S.Əliyevin fikrincə, Azərbaycanda yerli büdcələrə transfert sistemi simvolik olaraq mövcuddur. Bələdiyyələrin dövlətdən aldıqları maliyyə yardımlarının ölkənin icmal büdcəsində payı olduqca azdır və cəmi 0,2 faiz təşkil edir. Hazırda qüvvədə olan müvafiq qanunvericilikdə dövlətin bə­lə­diy­yələrə zəruri maliyyə yardımı ayırmasına hər hansı hüquqi maneə yoxdur. «Büdcə sis­te­mi haqqında» və «Bələdiyyələrin maliyyəsinin əsasları haqqında» qanunlara əsa­sən dövlət büdcəsindən yerli büdcələrə məqsədsiz (dotasiya) və məqsədli transfertlər (subsidiya və subvensiya) verilə bilər. Bələdiyyələr fəaliyyət göstə­rəndən bəri bu qurumlara ancaq məqsədsiz transfert – dotasiya ayrılıb.

S.Əliyev sonda çıxışında su müəssisələrini zəruri maliyyə təminatı ilə təmin etmək üçün bələdiyyələrin rolunun nədən ibarət olmasını və maliyyə yardımını əsasən hansı sferalara tətbiq edilməsinin vacibliyini müzakirə etməyi təklif etdi.   

Tədbir iştirakçıları əhalini içməli su ilə təminatında ortayan çıxan problemlər barədə danışıblar.

Bərdə rayonu Körpüsındıran bələdiyyəsinin sədri Vidadi Əsədov qeyd etdi ki, təmsil etdiyi bələdiyyə 3 kəndi özündə birləşdirir. Bu kəndlərin birində layihə çərçivəsində su xətləri çəkilib, amma digər ikisi qalıb susuz. Onlar da su şəbəkəsinə qoşumaq istəyirlər. Ancaq bunun üçün tələb olunan vəsait yoxdur. Bələdiyyə sədrinin sözlərinə görə, dövlət büdcəsindən maliyyə yardımı edilsə də digər ailələri də su xətlərinə qoşmaq olar.

Bərdə rayonu Dəymədağıldı bələdiyyəsinin sədri Seymur Kərimov diqqəti abunəçilərin sayına yönəltdi. Onun sözlərinə görə, abunəçilərin sayının azlığı su xətlərinə xidmətin maya dəyərinin artmasına gətirib çıxarır. Əhalidən yığılan vəsaitlə su xətlərinin kapital təmirini həyata keçirmək olmaz. Çünki çox azdır. Uzaqbaşı su nasosunu təmir etmək olar. Əgər transformator sıradan çıxsa bu halda əlavə vəsaitə ehtiyac olacaq. Su müəssisələrin işini effektiv qurması üçün abunəçilərin sayının çoxluğu vacib şərtdir.

Bərdə rayonu Çələbilər bələdiyyəsinin sədri Əyyub Əhmədov əhalinin maarifləndirilməsinin vacibliyi vurğulayıb. Onun sözlərinə görə, bu, abunəçilərdən su pulu yığımına da müsbət təsir göstərə bilər. Sədr əlavə olaraq qeyd etdi ki, su şəbəkəsinə əlavə ailələri qoşmaqla abunəçilərin sayını artırmaq olar. Bu, isə su xətlərinə nəzarət və işçilərin saxlanması üçün vacib şərtdir.

Digər bələdiyyə sədrləri və su müəssisəsi rəhbərləri də müzakirədə qarşılaşdıqları problemləri səsləndirdilər və çıxış yolları ilə bağlı fikir və təkliflərini verdilər. Dəyirmi masada qərara alındı ki,  əhali arasında maarifləndirmə işləri intensivləşdirisin, su şəbəkəsinə imkan daxilində daha çox abunəçinin qoşulması təmin edilsin, ilkin dövrdə su xətlərinin kapital təmiri üçün tələb olunacaq xərclərin bələdiyyələrin büdcəsində nəzərə alınsın və dövlət büdcəsindən məqsədli maliyyə yardımı alınması təşəbbüsləri genişləndirilsin.  

Dəyirmi masa Oxfam Beynəlxalq təşkilatı və Avropa Birliyinin maliyyə dəstəyi ilə “İctimai xidmətlərin (təmiz su təhcizatı) çatdırılmasında Mərkəzi Aran-Qarabağ zonasında iyirmi bələdiyyənin texniki və bilik imkanlarının artırılması” layihəsi çərçivəsində təşkil olunub.